شاهین دژ|جاذبه های گردشگری و تاریخی و تفریحی شاهین دژ

 شاهین دژ

جاذبه های گردشگری و تاریخی و تفریحی شاهین دژ

حمام تاریخی بهادرالملک

این حمام عمومی خزینه دار طاق گنبدی زیرزمینی در آغاز قرن ۱۹ میلادی به سال ۱۲۷۹ ه.ق در ماه ربیع الاول قمری، پانزده سال پس از به سلطنت رسیدن ناصرالدین شاه قاجار و در زمان صدارت میرزا آقا خان نوری تکمیل شد. این حمام در زمانی که جرقه مشروطیت در حال شعله ور شدن بود، توسط حسین قلی خان بنا گردید.این حمام در کنار مسجد جامع در جنوب غربی شهر و در ضلع شمال غربی مسجدجامع شهربنا شده است. مساحت آن ۲۷ در ۹۲ متر می باشد .

هدف از ساخت آن استفاده عموم مردم از حمام ذکر شده که حسین قلی خان این نیاز رااحساس نموده و به ساخت آن دستور داده است .به دلیل فراوانی مصالح موجود درمنطقه از قبیل سنگ، گچ، آهک و...این حمام کاملاًمهندسی شده است. و بسیار عجیب است که با امکانات بسیار ابتدایی به کندن زمین به عمق ۵متر بدون اینکه ستونی در آن وجود داشته باشدپرداخته اند. حمام شامل چند بخش مجزا ازهم می باشد.

آب حمام همواره جاری واز قنات تامین شده و تا به امروز نیز یکبار خشک نگردیده است.این نشان می دهد که مهندس سازنده بنا تا چه اندازه مهارت و آگاهی کامل را در مورد نوع قنات مورد استفاده دارا بوده است . سرچشمه آب حمام از طرف شرق شهر و از زیر کوههای دوشان قلاع روستای کهنه محمودجق توسط کانالهایی جاری شده تا به قناتی در محلی به نام « بان به رانه کان » رسیده و از آنجا نیز توسط کانالهایی به زیر قلعه شیر سرا هدایت شده و از آنجا آب قنات به دوشاخه تقسیم می شود که یک شاخه آن به برکه ای در همان نزدیکی معروف به دریاچه ریخته و از آب آن انواع استفاده ها می شود.شاخه دیگر آن به طرف حمام هدایت می شود که به خاطر عمق حمام آب در خزینه و حوضهای کوچه باغ می ریزد که برای آبیاری از آن استفاده می کنند به دلیل استفاده زیاد و مداوم از حمام متأسفانه سبک اصلی بنا تا حدودی دستکاری شده و برخی ازبخش های آن تغییر کاربری داده شده است.

سردر ورودی حمام دارای یک در چوبی منبت کاری شده ساده بوده که متأسفانه امروزه اثری از آن به چشم نمی خورد. از سردر اصلی وارد راه پله های سنگی می شویم که از سنگ بوده اما متأسفانه بازاز سنگ خبری نیست . از طریق راه پله ها وارد یک سردر داخلی برای ورود درصحن مرکزی حمام که همان میاندر است می شویم .

میرزا آقاخان نوری ، صدراعظم ایران (همدوره با ساخت حمام تاریخی بهادرالملک)

این سردر دارای یک قوس نوک تیز میباشد که بسیار ساده می نماید که فقط برای تزئین آن از رنگ آبی استفاده شده است که در حال حاضر به جز لکه هایی از آن رنگ چیزی به چشم نمی خورد چرا که در اثر فرسایش و گرمای بیش از حد ازبین رفته است . میاندرحمام دارای یک طاق گنبدی بزرگ است که مانند یک هشتی بر بالای آن قرار گرفته است و نور لازم از طریق سوراخی که بر بالای آن وجود دارد به داخل می تابد . نمای خارجی آن با کاه گل پوشانده شده و نمای داخلی آن با گچ خاک و آهک.درست در زیر طاق گنبدی که نور لازم از طریق سوراخی که بر بالای آن قرار داردو به صحن می تابد.دروسط حمام حوضی قرار دارد که دارای یک فواره است که در واقع حوض وضو است که همیشه پر از آب است و آب آن همواره سرریز است . کناره های حوض با کاشیهای زرد رنگ مایل به سفید، درون آن نیز با ملاط ساروج پوشانده شده و سطح زمین صحن مرکزی سنگ فرش شده است .

در این صحن چهار گوش قوس هایی به شکل نیم دایره وجود دارند که در بالای آنها گچ بریهای ساده ولی زیبا به چشم می خورند که زیبایی خاصی به آنها داده است . سطح این حجره ها از سنگ است این حجره ها در واقع محل رخت کن و استراحت کردن بوده و در راهرویی میاندر تا گرم خانه که حدود نه متر می باشد یک حجره محرابی شکل به چشم می خورد که گویی جایگاه نماز و محل استراحت خادمین و کارکنان حمام بوده که مشابه همان سه حجره قبلی است . هر کدام ازاین حجره ها دارای یک طاق گنبدی کوچکی هستند و در داخل هر کدام طاقهای پشت کوژ وجود دارد که با آهک و گچ پوشیده شده است . راهرو حمام تا گرم خانه توسط چشمه طاقهایی پوشانده شده که بسیار ساده و کم ارتفاع است.

در انتهای راهرو آب قنات که به قسمت خزینه در حرکت است درآنجا جمع می شود بسیار سرد و خنک است . گویی برای رفع تشنگی استحمام کنندگان ساخته شده است بعد از راهرو حمام وارد گرمخانه استحمام می شویم که با دیدن این اتاق روح آدمی خود به خود از این همه ذوق هنری و نوع معماری به وجد می آید. گرم خانه کل مساحتش ۹۷ در ۲ متر است که توسط بخار آب خزینه گرم می شود . در داخل آن دو مکان مجزا وجود دارد یکی در غرب گرم خانه که آن اتاقی است دارای یک طاق گنبدی و سه طاق پشت بسته کم ارتفاع و حوض کوچکی در داخل این اتاق برای مشت و مال دادن و روغن مالیدن بدن استفاده می کنند . در سمت شمالی گرمخانه سه اتاقک با دیوارهای کم ارتفاع وجود دارد که با کاشی های زرد رنگ و کف آن از گچ خاک و ساروج پوشانده شده است که برای اُستُره کردن افراد به کار میرود دیوار گرمخانه از سنگ و گچ و آهک است که با طاقهای پشت کوژ تزیین شده دارای سه چشمه طاق است که به جای ستون از دیوار آن استفاده شده است .

این طاقهای جناقی یا نوک تیز که بر بالای هر کدام یک طاق گنبدی وجود دارد، نور لازم را از کناره های گنبدی به داخل می تاباند . یک حوض آب سرد نیز در انتهای جنوبی حمام به چشم می خورد و در غرب آن دو سکو برای نشستن افراد ساخته شده است که سطح آن سنگ فرش سیاه رنگ است که برروی آن موزاییک کار کرده اند که از زیبایی آن تاحدودی کاسته شده است . حوض داخل گرمخانه ممکن است که در سالهای بعدی ساخته شده باشد چون درآن به جای ساروج از سیمان استفاده شده است اما خزینه حمام که قسمت اصلی و مهم حمام را تشکیل می دهدخزینه آب گرم و سرد است که به وسیله گنبدهایی پوشیده شده است و به کمک روزنه هایی کوچک نور لازم را به درون می تاباند . سطح خزینه ها از ملات ساروج است و داخل خزینه ها بسیار زیبا مین ماید چرا که هر سه طرف دیوارهای زیر طاق گنبدی دارای طاقهای پشت کوژ است و نمای داخلی و پوشش سقف خزینهها زیبا و قوس مانن است و مصالح آن از گچ خاک و سنگ است .

آب از طریق کانالی که در درون دیوار تعبیه شده است به داخل خزینه ها هدایت شده که توسط تون یا سوخت حمام که در زیر خزینه تعبیه شدهگرم میشود سوخت حمام در گذشته بیشتر از فضولات حیوانی، چوب و خاشاک بوده اما امروزه از سوختهای گازوئیلی و نفت استفاده می شود. پوشش سطح خارجی حمام از گل است چرا که هموای گرم را در زمستان و هوای خنک را در تابستان نگه می دارد . چیزی که قابل تامل است سادگی و عدم استفاده از تزیینات است و این به دلیل رطوبت و برودت فراوان حمام است که تزیینات درآن ازبین می رود

کوه پیر محمد

کوه پیر محمد، در شمال شرقی شهرستان شاهین‌دژ که تقریباً از همه جای شهر شاهین دژ قابل رویت است از این کوه دره قره قیه (قه ره قایه) و دره زینالو (زینه لی) منشعب می‌شوند که داری طبیعت زیبا هستند این کوه از لحاظ اعتقادی و طبیعی در فصل بهار برای تفریح بومیان منطقه داری اهمیت است که مردم برای قربانی کردن یکی از روزها را در این منطقه به سر می‌برند.

معماری صخره ای سماقان

در 15 کیلومتری غرب شاهین دژ با 17 اتاق کنده شده در دل کوه با یک تراس بسیار جالب با دید منظره قابل توجه در بالای کوه در مجاورت روستایی به همین نام از آثار جال توجه این منطقه است که متعلق به هزاره اوا قبل از میلاد می باشد.

غار طبیعی – تاریخی جوشاطو : در 20 کیلومتری شرق شاهین دژ در مجاورت روستایی به همین نام که لازم است شناسایی و شناسانده شود . علاوه بر دارا بودن دید منظره فوق العاده و چشم انداز بر بالای آن حصاری به شکل برج و بارو از هزاره اول قبل از میلاد که ارتفاع آن بیش از 3 متر و طولی در حدود 50 متر ( بطور تقریبی ) با برجهای نیم دایره ای شکل وجود دارد که جنبه تدافعی داشته است .

آبشار اوزان

آبشار اوزان در موقعیت جغرافیایی N365426 E463910 در استان آذربایجان غربی واقع است. این آبشار در مجاورت روستایی به همین نام قرار گرفته و در فاصله 30 کیلومتری شرق شاهین دژ واقع شده است . ارتفاع آبشار در حدود 15 متر است و در ارتفاع 1890 متری از سطح دریا واقع شده است. آبشار در دره ای سر سبز در شرق روستای اوزان پایین و در فاصله 2.5 کیلومتری این روستا واقع شده است.

با توجه به اینکه این منطقه شمال و غرب فلات ایران واقع شده لذا از آب و هوای کوهستانی و معتدلی برخوردار است که به لحاظ محصور بودن در میان کوهها، زمستانهای پر برف و تابستان های نسبتا گرمی را داراست . فصول چهارگانه طبیعت به صورت مشخص در چهره آن پدیدار است .